مۇنبەر باشبېتى
by سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ
ئىسىل زات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ ،
ئۇلۇغزات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ ،
سۇمباتلىق بولسىمۇئۇ سىنىڭ، داداڭ
باياشات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ.
ئۇ سىنى چوڭ قىلدى مىڭ تەستە بېقىپ ،
جېنىم دەپ پەپىلەپ باغرىغا بېسىپ ،
ئۇتۇڭدا كۈيۇپ سۈيۇڭدە ئېقىپ ،
قاق سەنەم بپلسىمۇ بارىنى سېتىپ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ساڭىلا تۇگۇنۇپ ئۈزى يىمەيدۇ ،
سىنىلا كەيسۇن دەپ ئۈزى كەيمەيدۇ ،
جاپا ھەم زەربىگە ۋايساپ كەتمەيدۇ،
بەلكى كۆز يۇمغۇچە غېمىڭنى يەيدۇ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
پۇتلىرى مىڭ قاداق قوللىرى يېرىق ،
يىل بۇيى ئىشلەپمۇ كىيىمى يىرتىق ،
ئۈستىدە تۇرسىمۇ تۇمەن مىڭ سېلىق ،
ئۇ شۇنچە مۇلايىم ئۇ شۇنچە سىلىق،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۆتكۈزدى ئۆمرىنى بالام -بالام دەپ ،
كۇندىزى ئېتىزدا كەچتە كالام دەپ ،
[تېخى كۆپ بالامغا مىھرىم چالام دەپ ،
ياشىدى ھەممىگە ئوخشاش سالام دەپ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
سەن ئۇنىڭ ھالىنى سوراپ باقتىڭمۇ
بېشىغا بىر تەلپەك بىرىپ باقتىڭمۇ ،
مۇكچەيگەن قەددىگە قاراپ باقتىڭمۇ ،
ئاقاغان چېچېنى سىلاپ باقتىڭمۇ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇ سىنى مەكتەپتە ئۇقتۇپ قويدى ،
شۇنداقلا دۇنيا نى تۇنۇتۇپ قويدى
بەخىىتنىڭ تەمىنى تېتىتىپ قويدى ،
سىنى ياشلىقىنى يۇقۇتۇپ قويدى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
شۇ گۇزەل ھۆسنىڭگە كۆچكەن ياشلىقى ،
سەن ئۈچۇن كەتمەسكە كەتكەن شاشلىقى ،
سىنى دەپ يۇقالغان ھەم ئوت شاشلىقى ،
سىنى دەپ ئاقارغا بېشىنىڭ چاشلىقى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ
ئەۋەتىپ تۇرىدۇ ساڭا ئايدا ئاش ،
نەۋرىلەر يىسۇن دەپ چامغۇر ھەم كۆك باش ،
ھېچ يەردىن ئالمايدۇ بىر تىيىن مائاش ،
ئۇ شۇنچە چىداملىق ئۇ شۇنچە يوۋاش ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
كۆمۈرگە پۇلى كەم قالايدۇ مەدەك ،
پۇل ئۈچۈن ئېتىزدا تېرىدۇ غوزەك ،
ئەمما سەن قەھرىڭنى چاچىسەن تۇزدەك ،
ئېيتقىنا سەندىكى ئۇ قانداق يۇرەك ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
كوچىدا كۆرسەڭ قاچىسەن تېخى ،
كەمسىتىپ ئەيپىنى ئاچىسەن تېخى
ئاچچىقلاپ زەھرىڭنى چاچىسەن تېخى ،
شۇندىمۇ بالام دەپ كۆيەر ئۇ تېخى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
تۇرقىغا قاراپ باق كىيىمى جۇل - جۇل ،
ھەممىدىن ئايرىلىپ بۇلۇپ قالدى تۇل ،
تۇرمۇشنىڭ يۇلىدا يۇرۇكى چۇل - چۇل ،
پۇرىۋال ئۇ دىگەن خۇش پۇراقلىك گۈل ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
قاراپ باق بەستىگە مۇكچىيىپ كەتتى ،
ئىش ئەمگەك دەستىدىن چەينىلىپ كەتتى ،
ئۈشىگەن گۈل كەبى شۇمشىيىپ كەتتى ،
دەدىنى ئېيتالماي ئۆڭچۇيۇپ كەتتى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇنىڭدا يوق قىلچە كېبىر تەمەننا ،
ھەر باسقان ئىزىدا تۇمەن مىڭ مەنا ،
ئەپسۇسكى ياشىنىپ قالدى ئۇ ئەمما ،
لىكىن سەن قەرزىڭنى قىلدىڭمۇ ئادا ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
بىلەمسەن سەن ئۇنىڭ نامىراتلىقىنى ،
نامىراتلىق تەختىگە سۇلتانلىقىنى ،
بىلسەڭمۇ ئەڭ ئاددىي پاك زاتلىقىنى ،
بىلمەيسەن قەرزىڭنىڭ قات-قاتلىقىنى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
كىيىشىڭ ئېسىل تون ساڭا كۇندە توي ،
ئىچىشىڭ مەي- شاراپ يىيىشيڭ قوي ،
سەن گويا بىر ئەنبەك ئۇ بولسا بەت بوي ،
شۇ سەۋەپ داداڭنىڭ بېشىدا مىڭ ئوي ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇ بەرگەن پاختا رەخ ئۇستىخانلاردا ،
ئۇ بەرگەن ئاش- غىغا دەستىخانلاردا ،
ئۇ تەرگەن سەي كۆكتات شو قازانلاردا ،
ئۇ يەنە ئۈتەلمەس ئىمتاھانلاردا ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
سەن ئۇنى بىر قېتىم يوقلاپ باقتىڭمۇ ،
بىرە -رەت قورسىقىنى توقلاپ باقتىڭمۇ ،
ئۇ سۇنغان داغ چاينى ئوتلاپ باقتىڭمۇ ،
بايرىمىڭ بولدى دەپ قۇتلاپ باقتىڭمۇ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ياشىدى ئۇ ھامان ھەقنى - ھەق سۆزلەپ ،
ئەۋلادىم خەلقىم دەپ يىراقنى كۆزلەپ ،
ئىش ئەمگەك ئەتسىمۇ ھەتتا ھەسسىلەپ ،
چىداشلىق ئۆتكۈزدى ئۆمرىنى بەزلەپ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇ كەتسە قايتىدىن تاپقىلى بولماس ،
ئۇ كەتسە تاي بۇلۇپ چاپقىلى بولما س ،
ئۇ كەتسە قۇشاققا قاتقىلى بولماس ،
پۇل خەجلەپ بازاردىن ئالغىلى بولما س ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئىسىل زات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ ،
ئۇلۇغزات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ ،
سۇمباتلىق بولسىمۇئۇ سىنىڭ، داداڭ
باياشات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ.
ئۇ سىنى چوڭ قىلدى مىڭ تەستە بېقىپ ،
جېنىم دەپ پەپىلەپ باغرىغا بېسىپ ،
ئۇتۇڭدا كۈيۇپ سۈيۇڭدە ئېقىپ ،
قاق سەنەم بپلسىمۇ بارىنى سېتىپ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ساڭىلا تۇگۇنۇپ ئۈزى يىمەيدۇ ،
سىنىلا كەيسۇن دەپ ئۈزى كەيمەيدۇ ،
جاپا ھەم زەربىگە ۋايساپ كەتمەيدۇ،
بەلكى كۆز يۇمغۇچە غېمىڭنى يەيدۇ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
پۇتلىرى مىڭ قاداق قوللىرى يېرىق ،
يىل بۇيى ئىشلەپمۇ كىيىمى يىرتىق ،
ئۈستىدە تۇرسىمۇ تۇمەن مىڭ سېلىق ،
ئۇ شۇنچە مۇلايىم ئۇ شۇنچە سىلىق،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۆتكۈزدى ئۆمرىنى بالام -بالام دەپ ،
كۇندىزى ئېتىزدا كەچتە كالام دەپ ،
[تېخى كۆپ بالامغا مىھرىم چالام دەپ ،
ياشىدى ھەممىگە ئوخشاش سالام دەپ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
سەن ئۇنىڭ ھالىنى سوراپ باقتىڭمۇ
بېشىغا بىر تەلپەك بىرىپ باقتىڭمۇ ،
مۇكچەيگەن قەددىگە قاراپ باقتىڭمۇ ،
ئاقاغان چېچېنى سىلاپ باقتىڭمۇ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇ سىنى مەكتەپتە ئۇقتۇپ قويدى ،
شۇنداقلا دۇنيا نى تۇنۇتۇپ قويدى
بەخىىتنىڭ تەمىنى تېتىتىپ قويدى ،
سىنى ياشلىقىنى يۇقۇتۇپ قويدى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
شۇ گۇزەل ھۆسنىڭگە كۆچكەن ياشلىقى ،
سەن ئۈچۇن كەتمەسكە كەتكەن شاشلىقى ،
سىنى دەپ يۇقالغان ھەم ئوت شاشلىقى ،
سىنى دەپ ئاقارغا بېشىنىڭ چاشلىقى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ
ئەۋەتىپ تۇرىدۇ ساڭا ئايدا ئاش ،
نەۋرىلەر يىسۇن دەپ چامغۇر ھەم كۆك باش ،
ھېچ يەردىن ئالمايدۇ بىر تىيىن مائاش ،
ئۇ شۇنچە چىداملىق ئۇ شۇنچە يوۋاش ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
كۆمۈرگە پۇلى كەم قالايدۇ مەدەك ،
پۇل ئۈچۈن ئېتىزدا تېرىدۇ غوزەك ،
ئەمما سەن قەھرىڭنى چاچىسەن تۇزدەك ،
ئېيتقىنا سەندىكى ئۇ قانداق يۇرەك ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
كوچىدا كۆرسەڭ قاچىسەن تېخى ،
كەمسىتىپ ئەيپىنى ئاچىسەن تېخى
ئاچچىقلاپ زەھرىڭنى چاچىسەن تېخى ،
شۇندىمۇ بالام دەپ كۆيەر ئۇ تېخى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
تۇرقىغا قاراپ باق كىيىمى جۇل - جۇل ،
ھەممىدىن ئايرىلىپ بۇلۇپ قالدى تۇل ،
تۇرمۇشنىڭ يۇلىدا يۇرۇكى چۇل - چۇل ،
پۇرىۋال ئۇ دىگەن خۇش پۇراقلىك گۈل ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
قاراپ باق بەستىگە مۇكچىيىپ كەتتى ،
ئىش ئەمگەك دەستىدىن چەينىلىپ كەتتى ،
ئۈشىگەن گۈل كەبى شۇمشىيىپ كەتتى ،
دەدىنى ئېيتالماي ئۆڭچۇيۇپ كەتتى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇنىڭدا يوق قىلچە كېبىر تەمەننا ،
ھەر باسقان ئىزىدا تۇمەن مىڭ مەنا ،
ئەپسۇسكى ياشىنىپ قالدى ئۇ ئەمما ،
لىكىن سەن قەرزىڭنى قىلدىڭمۇ ئادا ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
بىلەمسەن سەن ئۇنىڭ نامىراتلىقىنى ،
نامىراتلىق تەختىگە سۇلتانلىقىنى ،
بىلسەڭمۇ ئەڭ ئاددىي پاك زاتلىقىنى ،
بىلمەيسەن قەرزىڭنىڭ قات-قاتلىقىنى ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
كىيىشىڭ ئېسىل تون ساڭا كۇندە توي ،
ئىچىشىڭ مەي- شاراپ يىيىشيڭ قوي ،
سەن گويا بىر ئەنبەك ئۇ بولسا بەت بوي ،
شۇ سەۋەپ داداڭنىڭ بېشىدا مىڭ ئوي ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇ بەرگەن پاختا رەخ ئۇستىخانلاردا ،
ئۇ بەرگەن ئاش- غىغا دەستىخانلاردا ،
ئۇ تەرگەن سەي كۆكتات شو قازانلاردا ،
ئۇ يەنە ئۈتەلمەس ئىمتاھانلاردا ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
سەن ئۇنى بىر قېتىم يوقلاپ باقتىڭمۇ ،
بىرە -رەت قورسىقىنى توقلاپ باقتىڭمۇ ،
ئۇ سۇنغان داغ چاينى ئوتلاپ باقتىڭمۇ ،
بايرىمىڭ بولدى دەپ قۇتلاپ باقتىڭمۇ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ياشىدى ئۇ ھامان ھەقنى - ھەق سۆزلەپ ،
ئەۋلادىم خەلقىم دەپ يىراقنى كۆزلەپ ،
ئىش ئەمگەك ئەتسىمۇ ھەتتا ھەسسىلەپ ،
چىداشلىق ئۆتكۈزدى ئۆمرىنى بەزلەپ ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
ئۇ كەتسە قايتىدىن تاپقىلى بولماس ،
ئۇ كەتسە تاي بۇلۇپ چاپقىلى بولما س ،
ئۇ كەتسە قۇشاققا قاتقىلى بولماس ،
پۇل خەجلەپ بازاردىن ئالغىلى بولما س ،
سۆي نامرات بولسىمۇ ئۇ سىنىڭ داداڭ .
